KOCH'S
PAKKET & BRIEFWEGER

pakket- en briefweger, maker Koch, Duitsland

Op de emaille wijzerplaat staat Koch's Paquet & Brief Waage. Waarschijnlijk werd de weger gemaakt door de Patent-Waagenfabrik Gebrüder Koch, dit zijn de broers Carl en Ferdinand Koch die van 1884-1897 een bedrijf met die naam hadden in Hannover in Duitsland. Op deze wijzerplaat staat ook Patent. Het lijkt er op dat deze weger een combinatie is van meerdere gepatenteerde constructies, zie de onderstaande figuren van patent DE62152 en DE63281, beide patenten werden in 1892 gepubliceerd. In Maß und Gewicht nr.30 van juni 1994 staat op pp695 en pp697-700 de Koch's Paquet & Brief-Waage beschreven door Dirk Schmitz. Daarin wordt patent DE56587 uit 1891 als het bij deze weger horende patent genoemd. Mij lijkt dat niet juist. Equilibrium kwam in 1995 met een vertaling van het artikel, zie EQM 1995 issue No. 3, pp1917 en pp1919-1923. Het beschreven exemplaar heeft op de wijzerplaat een iets andere aanduiding van het pakketweegbereik, 12 KIo in plaats van 12 Ko. Ook staat er

achterkant van de oude weger

Ohne Federkraft en Oest.Ung. Patent. Die aanduiding zonder veerkracht en de specificatie Oostenrijks-Hongaars voor het gepatenteerd zijn, staan niet op mijn exemplaar. Onderaan deze pagina staat de wijzerplaat van een Koch weger die tot 15 kilo weegt.
Het brievenweger-deel ontbreekt bij de weger in het artikel. Ook bij mijn op een veilingsite gekochte exemplaar ontbrak het brievenweger-gedeelte, de aanwijzer bleek verbogen, er kwam -gelukkig- nog wel een los onderdeel mee. Na het bekijken en bewegen van de deels gemonteerde weger, en het bekijken van verschillende op naam van Koch staande patenten heb ik een brievenweger-gedeelte toegevoegd en daarmee de weger weer compleet gemaakt. Waar het losse onderdeel geplaatst moest worden werd duidelijk, met twee platte ijslolliestokjes werden provisorisch de maten voor de stabilsatiestangen bepaald. Een uit lasdraad gevouwen beugeltje werd aan het nu niet meer losse onderdeel vastgezet om daaraan gewichtjes op te hangen. Zo is het gewicht van het te maken briefplateau met een ondersteunende beugel vastgesteld. De grootte van het ontbrekende briefplateau, de dikte van de messingplaat en de maten van ondersteunende beugel zijn door mij bedacht. Later zijn de ijslolliestokjes vervangen door stalen stripjes. De aanwijzers staan na de opknapbeurt goed op nul en zowel de pakketweger als de briefweger werken weer. De aandrijving van de wijzer gebeurt met een segment van een groot tandwiel op een klein tandwiel op de aanwijzer-as. Een vreemd detail is dat op deze as ook een wieltje zit waaraan een kettinkje met een klein gewichtje, het trekt vermoedelijk de speling één kant op. Helaas kan het kettinkje bij transport van de weger uit het wieltje raken en dan de aanwijzerbeweging blokkeren. Demonteren van de afdekkap achterop de wijzerplaat is dan nodig om de het kettinkje met gewichtje weer in het loopwieltje te plaatsen, dit is een vervelend klusje. De weger is 21,5 centimeter hoog, de houten plank meet 26 x 19 cm. Het oppervlak van het messing briefplateau is 10 x 12 cm.
Eerder is al een keukenweegschaal van Koch getoond, zie hier, ook die weger heeft een fors gietijzeren frame.
Onderstaand nog wat beelden van deze oude pakket & brievenweger gemaakt door de gebroeders Koch. Als laatste een afbeelding uit de Verkehrszeitung und industrielle Rundschau uit 1893, de Koch weger werd daarin kort besproken op pagina 8.

van opzij

animatie: het briefplateau belast met 150 gram de wijzer gaat inderdaad linksom, tegen de klok in [beweeg de aanwijzer over de foto]

van opzij

er zijn twee weegbereiken: op de binnencirkel met het korte wijzerdeel tot 500 gram per 5 gram op de buitencirkel met het lange wijzerdeel tot 12 kilo per 50 gram

animatie: zet het gewicht van 200 gram op het briefplateau [beweeg de aanwijzer over de foto]

Koch's Paquet & Brief Waage 12 Ko Patent.

schematisch getekend: het brievenwegerdeel met parallellogram met links het grote contragewicht daarbij zit een schroefdraadeind met een bolvormige kop daarmee kan de dubbele aanwijzer op nul gesteld worden

de iets andere wijzerplaat uit het artikel in Maß und Gewicht: Koch's Paquet & Brief Waage 12 KIo Ohne Federkraft Oest.Ung. Patent.

dit bakje hangt op gelijke wijze als het brievenwegerdeel in het wegermechanisme, ook het tandwielsegment en het tandwieltje op de wijzeras is identiek gezien vanaf de wegerachterkant (figuur uit patent DE63281)

het pakketwegerdeel trekt via de stalen band en de curveschijf aan op de arm met het contragewicht (figuur uit patent DE62152)

de wijzerplaat en de rechtsom draaiende dubbele aanwijzer in patent DE63281 de binnencirkel tot 900 of 1000? Gramm en de korte wijzer horen bij het bakje de buitencirkel tot 12 kilo met de lange wijzer horen bij de grote weegschotel op de gefotografeerde pakket- & briefweger draait de aanwijzer linksom

het is heel stoffig, ondanks de afdekkap achterop de wijzerplaat	tandwielsegment op tandwieltje en gewichtje aan ketting	de nog wat vervuilde emaille wijzerplaat
de houten plank en de afdekkap achterop de wijzerplaat zijn verwijderd om het zicht op de onderdelen te verbeteren	diverse onderdelen zijn genummerd met 3 of met N3	beeld van de achterkant, vastgeschroefde plaatjes dekken de meskantlagers af
ook het draagframe van de plank is met N3 gemerkt	het contragewicht gemerkt 3. en de schroefdraad met bolkop voor de fijnafstelling	de stalen band en de curveschijf zijn links en linksboven zichtbaar
stof en vuil zijn hier verwijderd	het ovale platte gewichtje hangt aan het kettinkje	het wieltje waarop het kettinkje gewikkeld wordt
de ijslolliestokjes werden provisorische stabilisator stangen	zicht op de onderkant van de weger	de plank van de pakketweger ziet er gebruikt uit
de stalen trekband en de curveschijf	de stalen trekband en de curveschijf	de stalen trekband en de curveschijf
de ijslolliestokjes ingebouwd als provisorische stabilisator stangen	tijdelijk beugeltje om met gewichtjes te bepalen hoe zwaar het te maken briefplateau met ondersteuning ongeveer mag worden	de ingebouwde ijslolliestokjes en rechts het tijdelijke beugeltje waaraan enkele gewichtjes hangen
de zwart gelakte stalen stabilsator strips voor de brievenweger	hier gemonteerd en de einden iets gebogen om losraken te verhinderen	de nieuwe strips vallen niet hinderlijk op

het messing briefplateau en de uit lasdraad gevouwen ondersteuning	het briefplateau vastgezet op de ondersteuning met 4 messing spijkertjes	ondersteuning vast op het plateau, de 4 spijkers zijn ingekort en geplet
achterzijde van de opgekapte en bijna weer compleet gemaakte weger	het briefplateau is aan het wegermechaniek bevestigd	het briefplateau is aan het wegermechaniek bevestigd

animatie: twee kilo op de pakketweger [beweeg de aanwijzer over de foto]

animatie: 20 gram op de brievenweger [beweeg de aanwijzer over de foto]

twee kilo op de pakketweger	zes kilo op de pakketweger	tien kilo op de pakketweger
achterzijde van de opgekapte en weer compleet gemaakte weger	de afdekkap is weer achterop de wijzerplaat vastgezet	details van opzij

een incomplete Koch weger op de voorkant van Maß und Gewicht No. 30, juni 1994

detail van de voorkant van een incomplete Koch weger

een incomplete Koch weger op de voorkant van Equilibrium 1995 issue No.3

de wijzerplaat van een Koch weger tot 15 kilo Koch's Paquet & Brief Waage 15 Ko Ohne Federkraft Oest.Ung. Patent.

de Koch weger voor pakketten en brieven afgebeeld in Verkehrszeitung und industrielle Rundschau uit het jaar 1893 op pagina 8 N.B. dit briefplateau is niet vlak