BRIEVENWEGER
B. HOLSBOER
BRIEFBALANS

maker: B. Holsboer, Arnhem, Nederland
bruine lijn
brievenweger, maker onbekend
brievenweger tot 100 gram van Holsboer
 

Deze 43 centimeter hoge brievenweger draagt op de messing maatschaal de naam van de maker en de vestigingsplaats: B. HOLSBOER ARNHEM. Het bedrijf van B. Holsboer startte op 3 augustus 1867. De oprichter was Berend Holsboer (1832 - 1895†).
De maatschaal tot 100 gram is per gram onderverdeeld. Opvallend zijn het cijfer 1 bij de streep van 15 gram, het cijfer 2 onder de 50 gram, en het cijfer 3 onder de 100 gram. De betekenis hiervan is simpel: tot 15 gram is 1 postzegel voldoende, daarboven tot 50 gram zijn er 2 postzegels vereist, en boven 50 gram tot 100 gram zijn er 3 postzegels nodig, dit voor de binnenlandse brieffrankering. In het boek Binnenlandse en Internationale Posttarieven van Nederland 1850-1990 van Mr. W.S. da Costa is te vinden dat dit gold van 1 september 1855 tot 15 maart 1882. De vereiste port was 5 cent tot en met 15 gram, 10 cent (2x5) tot en met 50 gram, en 15 cent (3x5) van 50 tot en met 100 gram. Op de eerder getoonde brievenwegers van Holsboer, de 100 grams de 250 grams, en de 200 grams is deze briefportaanduiding ook gebruikt, zie de betreffende pagina's en de foto's onderaan deze pagina. Meerdere onderdelen van deze briefbalans hebben het nummer 7.
Deze brievenweger zag ik op een internetsite met tweedehands artikelen. De weger was niet meer compleet. Het briefplateau en de lange verticaal staande buis met daarin de bovenste as met spitse einden ontbraken. Ook bleek het bovenste schroefdraadeind van het onderste verticale poortvormige onderdeel weg. Het toegestane gewicht van de ontbrekende onderdelen heb ik bepaald door aan een tijdelijk asje gewichtjes op te hangen en de wijzer van de briefweger op nul gram kwam te staan. Met wat meten werd duidelijk hoe lang de vervangende buis diende te
 

back of the scale
back of the letter scale
 

worden. Met een vierkant houten latje is dit geverifieerd. Een bierviltje werd tijdelijk het briefplateau. De diameter van het briefplateau werd bepaald door een vergelijkbaar plateau van een andere weger op te meten en het plateau-gewicht te berekenen voor verschillende plaatdikten. De brievenweger-onderdelen zijn daarna gedemonteerd, schoongemaakt en opgepoetst. Met de figuurzaag heb ik uit messingplaat een nieuw briefplateau gezaagd en daarna met vijl en veel geduld de cirkelvorm geperfectioneerd. Een cilindrisch staafje is als centreerhulp in een dikkere cilindrisch staafje gezet en samen onder op het nieuwe plateau gesoldeerd, en dat verbindt nu het plateau met het buisdeel. De grote maatschaalhouder met daaraan het bovenste korte hefboomdeel, de vaste wijzer, en ook de onderste korte hefboom heb ik in de oorspronkelijke zwarting gehouden. Een aantal van de geplaatste foto's laten de provisorische stappen zien die vooraf gingen aan de restauratie van deze Holsboer brievenweger. Helemaal onderaan staan ter vergelijk de andere brievenwegers van Holsboer.
In Meten & Wegen No. 113 van maart 2001, staat op pp.2688-2689 het artikel van R.J. Kok met de titel Brievenwegers van Berend Holsboer. Daarin staat in afbeelding 3 eenzelfde 100 grams Holsboer, dat exemplaar is gemerkt met 33.
Onderstaand nog wat beelden van deze brievenweger of, zoals door Holsboer zelf in advertenties aangeduid deze briefbalans, die te dateren valt op de periode 1867 - 1882.

twee posities van de weger
animatie: de brievenweger belast met 50 gram
[beweeg de aanwijzer over de foto]
 
twee posities van de weger
animatie: de weger met 50 of met 100 gram
[beweeg de aanwijzer over de foto]
 
twee posities van de weger
animatie: brievenweger belast met 100 gram
[beweeg de aanwijzer over de foto]
 
van opzij
van opzij
 
van voren
van voren
 
van opzij
van opzij
 
detail 1
van 0 tot 15 gram 1 postzegel
 
detail 2
van 15 tot 50 gram 2 postzegels
 
detail 3
van 50 tot 100 gram 3 postzegels
 
detail 4
de maker B. HOLSBOER staat in de messing maatschaal
 
detail 5
de vestigingsplaats ARNHEM staat in de messing maatschaal
 
detail 6
de messing bol op het einde van de staander
 
detail 7
het bijgemaakte briefplateau
 
detail 8
de positie van de wijzer staat vast en is niet instelbaar
 
detail 9
het hoofddraaipunt
 
 
detail 10
de maatschaal steekt door de poort
onderaan de verticale buis
 
detail 11
de bijgemaakte as met spitse einden
 
 
detail 12
de as van de voet van de onderste korte hefboom
 
detail 13
de as tussen de onderste korte hefboom en de verticale staande buis
 
detail 14
het messing contragewicht
 
detail 15
de maatschaal steekt door de poort
 
detail 16
de briefweger ligt
 
detail 17
onderkant van de driepoot
 
detail 18
het wegermechanisme op de messing staander
 
detail 19
de messing stelschroef
 
detail 20
2 vaste steunpunten en 1 instelbaar steunpunt
 
detail 21
de incomplete briefweger zoals gekocht
 
detail 22
de aangetaste maatschaal en met cellotape vastgezette delen
 
detail 23
de achterkant van de incomplete briefweger
 
detail 24
bepaling van het onderdelengewicht om de
maatschaal van de briefweger in rust op nul te zetten
 
detail 25
de provisorisch compleet gemaakte weger met een
houten latje, tie wrap, punaise, en een bierviltje
 
detail 26
een SOL bierviltje zit met een punaise vast
op het einde van het houten latje
 
detail 27
een provisorische as door het houten latje
 
detail 28
de compleet gemaakte briefweger staat in rust op nul
 
detail 29
het noodplateau, een SOL bierviltje, van boven
 
detail 30
verschillende onderdelen zijn met 7 gemerkt
 
detail 31
ook op dit onderdeel staat het nummer 7
 
andere 100 grams Holsboer
deze Holsboer weegt tot 100 gram
en dateert van 1867 - 1882
 
Holsboer 250 gram
deze Holsboer weegt tot 250 gram
en dateert van 1871 - 1882
 
Holsboer 200 gram
deze Holsboer weegt tot 200 gram
en dateert van 1892 - 1908
 
opnieuw een Holsboer van 100 gram
deze Holsboer weegt tot 100 gram
en dateert ook van 1867 - 1882
 
twee Holsboeren samen
de opknapper opgesteld naast de grootste Holsboer briefbalans
 
bruine lijn
« verzameling deel 26 «© copyright André Solversie: mei 1, 2023